Bron: Trouw 26-07-2014
Nieuwe regels voor jagers zijn het resultaat van jarenlange beïnvloeding door belangenclubs
Aan de rand van het dorpje Westzaan, vlak boven Amsterdam, staat Michiel Schulte (45). Hagelgeweer over de schouder, de blik gericht over het weiland aan zijn voeten. De boer heeft hem gevraagd ganzen te schieten. Ze eten zijn gras op en zijn gevaarlijk voor vliegtuigen.
“Wat ik doe is oogsten uit de natuur. De ganzen gaan mee naar huis. Ik schiet liever zelf mijn eten uit de lucht, dan dat ik het uit het schap in de supermarkt haal.” Schulte heeft moeite met het dier ‘als productiemiddel’. Deze jager maakt zelf paté van zijn buit. “Ik houd van de natuur en van dieren.”
Natuurlijk kent Schulte de gevoeligheden rond de jacht. Een passant riep hem ooit toe: ‘Zal ik jóu eens even neerschieten?’ Hij antwoordde: ‘Jammer dat u er zo over denkt, maar ik houd me aan alle regels’.
Die regels gaan veranderen. Staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, economische zaken) perkt de jacht in. Er is een wildlijst met vijf diersoorten die in principe ‘vrij bejaagbaar’ zijn: eend, fazant, houtduif, haas, konijn.
Dijksma wil dat jagers voordat ze het veld intrekken zogeheten ‘afschotplannen’ indienen bij de provincie. Daar moet onder andere in staan van welke diersoorten hoeveel exemplaren geschoten mogen worden. Goedkeuring van de provincie is vereist. Volgens de staatssecretaris ontstaat op deze manier een ‘duurzame jacht’.
Aan dit besluit gaat een jarenlange discussie vooraf, deels verborgen voor het grote publiek. Een moeizaam proces, met sterk lobbyende belangenorganisaties.
Damhert en gans
Het was CDA’er Henk Bleker die in 2010, als staatssecretaris van economische zaken, de jacht weer op de agenda zette. Hij werkte aan een nieuwe Natuurwet, waar de Flora- en Faunawet in zou opgaan. Bleker wilde de lijst met vrij bejaagbare diersoorten fors uitbreiden naar twaalf, met bijvoorbeeld damhert, wild zwijn, ree, kolgans, grauwe gans en smient.
Het ministerie van economische zaken nodigde belangenclubs, zoals de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging (KNJV), Land- en Tuinbouw Organisatie LTO, werkgeversorganisatie VNO-NCW en de Dierenbescherming, ter consultatie uit voor diverse bijeenkomsten. De emoties liepen volgens betrokkenen soms hoog op. Uiteindelijk haalde Bleker de smient van de wildlijst, dankzij sterk lobbywerk.
Op de bureaus van Bleker en de Kamerleden waren inmiddels stapels boze brieven van natuurorganisaties ontstaan. Op internet verscheen de petitie ‘Laat de dieren niet schieten!’ Het sloeg aan. De Tweede Kamer eiste dat ook de gans zou worden geschrapt als vrij bejaagbaar dier.
Toen viel het kabinet nog voordat de wet door beide Kamers kon worden behandeld. Zo bleef de wildlijst intact.
Dijksma staat nu voor de taak de nieuwe Natuurwet door het parlement te loodsen, inclusief het onderdeel ‘jacht’. Alles bij het oude laten is geen optie. Een jaar geleden presenteerden D66 en GroenLinks samen met Dijksma’s eigen PvdA de initiatiefnota ‘Mooi Nederland’, met voorstellen voor een beter beschermde natuur. Daarin staat ook: ‘Jacht is geen sport. De wildlijst wordt afgeschaft’.
Die nota stelt Dijksma voor een dilemma. Met de PvdA is in principe een Kamermeerderheid tegenstander van vrij bejaagbare soorten. Dit tot schrik van coalitiepartij VVD. En vooral van de Nederlandse jagersvereniging. De lobby kwam op gang.
Directeur geschorst
Niet lang na de presentatie van ‘Mooi Nederland’ ontvingen Lutz Jacobi (PvdA) en Stientje van Veldhoven (D66) een uitnodiging voor een jachtintroductie. 13 augustus 2013 wordt de Kamerleden bij Wildbeheereenheid ‘De Eem’ in Soest uitgelegd hoe verantwoord jagers met natuur omgaan. Dat ze transparant werken. Dat er een erecode is. En dat jagers niet het veld ingaan om op alles te schieten wat beweegt.
De directeur van de jagersvereniging die Jacobi en Van Veldhoven rondleidt, werd overigens begin dit jaar geschorst omdat hij bij de ganzenjacht een lokfluit gebruikte, wat op die plek niet mocht. De KNJV vindt het ‘een ongelukkig incident’. Er is inmiddels een nieuwe directeur.
Lutz Jacobi zegt dat het voorval het imago van de jagersvereniging geen goed heeft gedaan. Maar ze benadrukt dat ze niet per definitie tegen de jacht is. “Als het nodig is om het evenwicht in de natuur te herstellen, begrijp ik het. Het moet een ultiem middel zijn.”
Het probleem is, zegt het PvdA-Kamerlid, dat er schieters rondlopen. “Dat zijn mensen met jachtvergunning die een boswachter opbellen en zeggen: ‘ik kom over twee weken langs met wat vrienden. Zorg jij voor een goede populatie fazanten’. Die mensen zijn er echt!”
Jacobi hoopt dat het plan dat Dijksma hier een einde aan maakt. “Ik wil de discussie niet verder polariseren.”
Daarmee lijkt de kwestie beslecht, hoewel Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren zich er niet bij neerlegt. De jagerslobby heeft alles gedaan om de politiek te bewerken, zegt de fractievoorzitter. “In 2006 kwam ik in de Tweede Kamer. Een portier liep naar me toe: ‘goed dat jullie er zijn. Er komen hier met grote regelmaat mensen van de jagersvereniging over de vloer’. Het geeft aan hoe sterk die lobby is, al jarenlang.”
Thieme heeft er vooral moeite mee dat jagers zich voordoen als natuurbeschermers, maar dat volgens haar niet zijn. “Ze kennen maar één middel: het geweer. Waarom worden er bijvoorbeeld geen wildroosters geplaatst om bepaalde dieren weg te houden? Nee, er moet geschoten worden. Waanzin.”
Volgens Thieme is de jacht te veel een sociaal gebeuren, een gelegenheid waar mensen zaken kunnen doen. Golfen met geweer, noemt ze het. “Alleen al om die reden zullen de werkgevers de jacht willen behouden. Die lobby is heftig. Dijksma heeft nu de kool en de geit willen sparen.”
Afgaande op de reacties, klopt dat. LTO mort een beetje. De jagersvereniging is gematigd tevreden, wetende dat het schrappen van de wildlijst in de lucht hing. PvdA steunt het plan van Dijksma, coalitiegenoot VVD heeft ook begrip. Wellicht dat de partij straks in het Kamerdebat zal pleiten voor uitbreiding van de wildlijst, zegt VVD’er Rudmer Heerema.
Het resultaat: bureaucratie
Terug naar Westzaan, naar Michiel Schulte. “Je mag me gerust een plezierjager noemen, want ik jaag met plezier”, zegt hij. Schulte benadrukt dat jagers wel degelijk verantwoord te werk gaan, ‘wellicht een enkeling uitgezonderd’. “Wij houden nu al voor onszelf bij wat we bejagen. Dat leggen we minutieus in computersystemen vast. Je denkt toch niet dat we een heel veld met fazanten leegschieten? Dan kunnen we daar later niet meer oogsten.” Schulte verwacht ook niet dat het voorstel van Dijksma in de praktijk voor hem veel verandert. “We gaan al planmatig te werk. Wat er wel bijkomt, is nog meer papierwerk. En we zuchten al onder de administratieve lasten.”
Dat is het nettoresultaat van vier jaar gelobby. Het is wachten op een nieuwe bewindspersoon die de discussie opnieuw durft aan te zwengelen.